Tóm tắt

Đặt vấn đề: Tỷ lệ phẫu thuật lấy thai ngày càng tăng trong số các trường hợp sinh sản, đau sau phẫu thuật lấy thai gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng. Giảm đau đa mô thức với phối hợp nhiều thuốc giảm đau và các phương pháp gây tê vùng đã chứng minh mang lại nhiều lợi ích. Tại Việt Nam, sử dụng thuốc giảm đau toàn thân sau phẫu thuật vẫn còn là hình thức chủ yếu. Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá hiệu quả của diclofenac trong giảm đau đa mô thức sau phẫu thuật lấy thai. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Trong một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên đối chứng, 92 sản phụ (SP) sau phẫu thuật lấy thai được chia ngẫu nhiên thành hai nhóm lần lượt là nhóm 1 và nhóm 2. Nhóm 1 được dùng paracetamol kết hợp nefopam và diclofenac đường trực tràng, nhóm 2 được dùng paracetamol kết hợp nefopam. Cường độ đau được đánh giá theo thang điểm đau nhìn hình đồng dạng (VAS) tại các thời điểm 1, 2, 4, 6, 8, 12, 18, 24 giờ và theo thang điểm hoạt động chức năng (FAS) trong 24 giờ sau phẫu thuật, thống kê tỷ lệ yêu cầu giải cứu đau, lượng morphin giải cứu và tác dụng không mong muốn của các phương pháp. Giải cứu đau bằng 0,05 mg/kg morphin tiêm tĩnh mạch chậm khi điểm VAS ≥ 4. Kết quả: Các sản phụ có điểm đau khi nghỉ từ 3 trở xuống ở cả hai nhóm đều chiếm tỷ lệ cao, tuy nhiên khi vận động thì nhóm 1 có tỷ lệ điểm đau từ 3 trở xuống cao hơn nhóm 2; điểm đau trung vị khi nghỉ và khi vận động của nhóm 1 đều thấp hơn nhóm 2 ở tất cả các thời điểm. Hoạt động chức năng cơ bản của nhóm 1 cũng tốt hơn nhóm 2 với FAS A chiếm ưu thế, đặc biệt sau thời điểm giờ thứ 18. Không có trường hợp nào của nhóm 1 cần morphin giải cứu, trong khi nhóm 2 có 15,22% sản phụ cần giải cứu đau với lượng morphin trung vị là 5mg (3,6). Cả hai nhóm đều có tỷ lệ buồn nôn và nôn ở mức trung bình, trong đó tỷ lệ này ở nhóm 1 thấp hơn nhóm 2. Kết luận: Kết hợp giảm đau paracetamol – nefopam – diclofenac mang lại hiệu quả giảm đau, khả năng vận động sớm, giảm lượng morphin tiêu thụ và các tác dụng phụ của nó ít hơn so với kết hợp giảm đau paracetamol và nefopam